Przedmioty szczecinian jako małe, prywatne „Pomniki pamięci”. Otwarcie wystawy

Stowarzyszenie "Oswajanie miasta" zaprasza na wystawę "Pomniki pamięci", której kuratorką jest Grażyna Iłowiecka. Na wystawie znalazły się przedmioty szczecinian oraz ich opowieści.

Wśród obiektów są m.in rodzinny różaniec czy tkane 65 lat temu kapy, które przemierzyły ponad 700 km, by trafić do Szczecina. „Pomniki pamięci” pokazują pamięć w skali domowej, intymnej, budowanej z osobistych rzeczy, które ożywiają przeszłość i jednocześnie współtworzą teraźniejszą tożsamość miasta.

 

Przedmioty szczecinian jako małe, prywatne „Pomniki pamięci”. Otwarcie wystawy

Po 1945 roku Szczecin stał się miastem ludzi przybyłych. Przesunięcie granic sprawiło, że niemal wszyscy jego nowi mieszkańcy musieli na nowo zdefiniować, czym jest „stąd”. W tym procesie szczególną rolę odegrały przedmioty – przywiezione z dawnych domów lub nabyte już na miejscu – które stały się nośnikami pamięci, emocji i osobistych historii.

Wystawa „Pomniki pamięci” odwołuje się do pojęcia „miejsc pamięci”, opisanego przez francuskiego historyka Pierre’a Norę. W centrum zainteresowania znajdują się jednak nie monumentalne obiekty, lecz przedmioty codzienne: drobne, pozornie błahe rzeczy, które z czasem zaczęły pełnić rolę strażników pamięci. To one przechowują wspomnienia o ludziach, domach, relacjach i doświadczeniach, często przenosząc je przez kolejne pokolenia. Kuratorka Grażyna Iłowiecka ze Stowarzyszenia „Oswajanie miasta” za motto wystawy obrała fragment „Traktatu o łuskaniu fasoli” Wiesława Myśliwskiego: „Zależymy od pamięci jak las od drzew, a rzeka od brzegów. Powiem więcej, według mnie, stworzeni jesteśmy przez pamięć.”

Prezentowane na wystawie przedmioty oraz opowieści ich właścicieli tworzą wspólną narrację – mozaikę indywidualnych losów, z której wyłania się szersza opowieść o powojennym Szczecinie i procesie oswajania nowego miejsca. Wśród obiektów znalazł się m.in. rodzinny różaniec* czy tkane 65 lat temu kapy, które przemierzyły ponad 700 km, by trafić do Szczecina**. „Pomniki pamięci” pokazują pamięć w skali domowej, intymnej, budowanej z osobistych rzeczy, które ożywiają przeszłość i jednocześnie współtworzą teraźniejszą tożsamość miasta.

Zapraszamy na otwarcie 19 grudnia 2025 roku o godz. 19:00 do lokalu przy ul. Edmunda Bałuki 17, udostępnionego na czas wystawy przez Szczecińskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego. Od 18:30 otwarty będzie też punkt sąsiedzki „u Krysi”, pod tym samym adresem. Wystawa będzie miała formę pop upową, dlatego kolejne dni i godziny otwarcia będą podane w mediach społecznościowych organizatora, tj. Stowarzyszenia „Oswajanie miasta”.

 

Projekt „Oswajanie. Program działań społeczno-kulturalnych celebrujących rocznicę 80-lecia zakończenia II wojny światowej” realizowany jest dzięki dofinansowaniu ze środków Gminy Miasto Szczecin.

* fragment opowieści towarzyszącej przedmiotowi: „Przedwojenna jestem, też jestem starocie. (...) Ten różaniec to jest pamiątka po mamie, bo to był kiedyś mamy różaniec. Niemcy czy Ruskie zabierali różaniec, rwali, rzucali. Później mamusia zbierała, my też pomagaliśmy. Mama łączyła koraliki i codziennie żeśmy odmawiali ten różaniec”.

** fragment opowieści towarzyszącej przedmiotowi: „Kapy (narzuty na łóżko) tkała moja prababcia od strony matki ze wsi Prymaki na Grodzieńszczyźnie. Na jednej widnieją daty – 1959 i 1960 rok. W 2016 roku, gdy ostatni raz byłam w domu w Grodnie (już wtedy wiedziałam, że jak wyjadę, to droga powrotna będzie dla mnie zamknięta), postanowiłam zabrać te ciężkie kapy ze sobą, jako pamięć o kobietach mojej rodziny”.