Budżet Kryzysu Finansów Samorządowych
Darek Sadowski
Galopująca inflacja, marginalizacja samorządów i wreszcie obciążanie gmin dodatkowymi, kosztownymi zadaniami - w tak trudnych okolicznościach konstruowany jest przyszłoroczny Budżet Szczecina. Te niesprzyjające czynniki to efekt wieloletnich działań i decyzji władzy centralnej. Polityka rządu negatywnie oddziałuje na finanse Miasta, co niestety odczujemy my wszyscy, czyli mieszkańcy Szczecina. Szczegóły znajdują się w projekcie budżetu, który zostanie złożony zgodnie z obowiązującymi terminami.
Budżet Szczecina 2023 uszczuplony przez rząd
Głównym celem polityki finansowej jest zabezpieczenie środków na realizację ustawowych zadań Miasta przy jednoczesnym zapewnieniu jego dalszego rozwoju. Jest to możliwe dzięki dyscyplinie finansowej. Dlatego pomimo bardzo trudnej sytuacji w projekcie budżetu założono utrzymanie nadwyżki operacyjnej (tj. dodatniej różnicy pomiędzy dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi) oraz konsekwentne przestrzeganie zasady, że dochody ze sprzedaży majątku Miasta w całości przeznaczane są na finansowanie wydatków majątkowych.
Dochody ogółem: 3 036 139 740 zł
Wydatki ogółem: 3 201 491 884
Deficyt: - 165 352 144 zł
Przez decyzje rządu systematycznie z roku na rok do Szczecina trafia coraz mniej pieniędzy, bo udział samorządów w podziale PIT maleje. Rząd się bogaci, a tymczasem jako miasto spodziewamy się w przyszłym roku niższych dochodów niż 2018 roku. To duży krok wstecz, bo gdyby nie decyzje władz centralnych w kasie Szczecina byłoby aż o 335 mln zł więcej!
Na tym niestety nie koniec. Nieustannie rosnące stopy procentowane zwiększyły koszt obsługi miejskich kredytów. Wysokie ceny paliwa wymusiły przeznaczenie dodatkowych pieniędzy na transport publiczny. Do tego dochodzą astronomiczne podwyżki cen prądu i nieustające dopłaty do oświaty i pomocy społecznej, które są przerzucane na samorząd. W sumie to kolejne 200 mln zł kosztów, które zapłaci Szczecin. W połączeniu ze wspomnianymi ubytkami z tytułu PIT to wyrwa w miejskiej kasie na poziomie 530 mln zł! Rząd „zrekompensuje” to Szczecinowi jednorazową dopłatą, która sprawi, ze finalnie budżet Szczecina będzie mniejszy o blisko 450 mln zł niż gdyby nie wprowadzono „Polskiego Ładu”.
Czas kryzysu = czas oszczędności
Szczecin, podobnie jak inne polskie samorządy wchodzi w kryzys osłabiony przez rząd, który systematycznie ogranicza nasze możliwości skutecznego działania. I to nawet, pomimo przestrzegania dyscypliny finansowej i konsekwentnie czynionych przez Miasto oszczędności. Do takiego stanu doprowadziła polityka władzy centralnej, która wprowadza niekorzystne dla samorządów zmiany zasad finansowania, o czym alarmowaliśmy od lat. Ratunkiem mogła być Sanacja Finansów Publicznych, czyli gotowy pakiet ustaw przygotowany przez samorządowców. Wdrożenie w życie zaproponowanych rozwiązań mogłoby zatrzymać kryzys. Rząd jednak zignorował i ten projekt.
Dlatego aby ratować miejski budżet oszczędności zaczęliśmy od siebie. Stąd decyzje dot. wyłączenia iluminacji charakterystycznych miejskich obiektów (np. Pomnik Czynu Polaków, Trasa Zamkowa, Brama Królewska) czy ograniczenie temperatury w magistracie do 19 stopni C. Oprócz tego nie będzie imprezy sylwestrowej i iluminacji świątecznych na ulicach miasta. To małe, ale potrzebne kroki do zbilansowania budżetu.
Kluczowe w sytuacji kryzysowej jest zmniejszenie wydatków na inwestycje, które w przyszłym roku będą o blisko 300 mln zł mniejsze niż w roku obecnym. Mówiąc wprost oznacza to rezygnację z poniższych zadań:
- przebudowa alejek spacerowych w Parku Kasprowicza
- przebudowa ul. Kniewskiej/Lubczyńskiej
- przebudowa ul. Smoczej/Krzemiennej
- przebudowa ul. Emilii Plater
- przebudowa ul. Budzysza-Wosia
- przebudowa ul. Cyfrowej
- przebudowa ul. Żupańskiego
- przebudowa kąpieliska Dziewoklicz
- przebudowa kąpieliska Głębokie
- przebudowa Plaży Mieleńskiej
- Zielone Ogródki i Przedogródki Szczecina
- Społeczna Inicjatywa Lokalna
- wymiany asfaltu na ulicach
- Budżet Miejskiego Konserwatora Zabytków zmniejszony z 1,8 mln zł na 0,5 mln zł
- budowa nowych boisk szkolnych
- modernizacja sal gimnastycznych i basenów przyszkolnych
- ogród przy Sali Ślubów
- zagospodarowanie Skweru Wallenberga
W przypadku braku środków z Krajowego Programu Odbudowy i Unii Europejskiej „zamrożone” zostaną także poniższe zadania:
- tramwaj do Mierzyna
- III etap Trasy Północnej
- Most Kłodny
- modernizacja torowisk
- zakup tramwajów i autobusów niskoemisyjnych
- rozbudowa kortów tenisowych przy Al. Wojska Polskiego
W tej trudnej sytuacji planowane jest także wprowadzenie nowych stawek za gospodarkę odpadami. Regulacje na poziomie ok. 5-10% są na minimalnym, koniecznym poziomie pozwalającym zachować ciągłość świadczenia usług, zwłaszcza w obliczu inflacji na poziomie nieuchronnie zbliżającym się do 20%.
Harmonogram prac nad przyszłorocznym budżetem
Najbliższe tygodnie to czas na poprawki i korekty przedłożonego dokumentu. Miasto zwróci się także do niezależnych ekspertów i autorytetów w dziedzinie finansów i ekonomii w ramach konsultacji eksperckich. 14 grudnia br. miejscy radni będą głosować nad uchwaleniem projektu budżetu miasta na 2023 rok.
